Zoals je waarschijnlijk wel weet is begin mei de VAR afgeschaft. En zijn er nu modelovereenkomsten. Misschien heb je wel gehoord van de DBA – de wet Deregulering beoordeling arbeidsrelaties. Zie jij door de modelovereenkomsten het bos niet meer? Tijd voor een korte update.

Wat was de VAR?

Op 1 mei werd de VAR vervangen door de wet DBA. Waarom ook alweer? De VAR - Verklaring arbeidsrelatie - is ooit bedacht als een soort bewijs dat zelfstandige ondernemers ook echt zelfstandig zijn. Als je een VAR had, wist een opdrachtgever zeker dat hij jou inhuurde en niet als werknemer in dienst had. Iemand als zzp´er inhuren is voor veel bedrijven voordeliger. Als je een zzp´er inhuurt hoef je namelijk geen verzekeringen en belastingen te betalen. Die moet je wel betalen als je iemand als werknemer aanneemt.

Waarom werd de VAR afgeschaft?

De VAR was dus een verklaring waarmee een zzp’er en opdrachtgever konden bewijzen dat ze geen werkgever-werknemer waren, maar opdrachtgever-zzp’er. Het probleem was alleen dat de Belastingdienst niet goed kon controleren of er ook echt sprake was van zelfstandigheid. In veel gevallen was er sprake van schijnzelfstandigheid. Dan leek het alsof het bedrijf de zzp’er inhuurde, maar waren zij eigenlijk werkgever-werknemer. De werknemer zou dan eigenlijk gewoon verzekerd moeten zijn tegen bijvoorbeeld ziekte en werkloosheid, maar was het niet. Hij werkte namelijk als zzp’er. En dan moet je verzekeringen en dergelijke zelf regelen.

Voorbeeld: PostNL

Een goed voorbeeld waren de post- en pakketbezorgers van PostNL. Zij werkten vroeger allemaal in vaste dienst. Toen ging het bedrijf veel werken met zelfstandige bezorgers. Dit scheelde PostNL heel veel kosten, omdat ze geen pensioen, belasting en verzekeringen voor personeel meer hoefde te betalen. Maar de zzp’ers die werkte voor PostNL waren geen zelfstandigen. En omdat het bedrijf geen gedoe meer wil met zzp’ers, werkt PostNL nu alleen nog maar met vaste werknemers.

Wanneer ben ik echt zelfstandig?

Het probleem bij veel bedrijven, en ook bij PostNL, is om duidelijk te hebben wanneer je nu zelfstandig bent en wanneer niet. De Belastingdienst kijkt naar drie onderdelen: werk, gezag en beloning. Zie ook het artikel van de Kamer van Koophandel.

Werk

Hiermee wordt bedoeld dat je als zelfstandige altijd mag bepalen wie het werkt uitvoert. Een werknemer moet altijd zelf komen werken, terwijl een zelfstandige ondernemer ook iemand anders mag sturen om het werk te doen.

Gezag

Een werkgever heeft gezag over de werknemer. De werkgever is de baas. Bij een opdrachtgever en zelfstandige is er geen sprake van een baas. De zzp’er bepaalt hoe en wanneer hij zijn werk doet.

Beloning

Een werkgever moet een werknemer loon betalen. Bij een zzp’er en opdrachtgever ligt dat anders. Je loopt als ondernemer namelijk het risico dat de opdrachtgever niet betaalt. Bijvoorbeeld omdat hij niet tevreden is met het werk.

Zelfstandig of niet?

Als je aan alle drie de onderdelen voldoet, ben je zelfstandig ondernemer. Is er twijfel bij een of meerdere onderdelen? Dan kun je dit oplossen door met modelovereenkomsten te werken.

Modelovereenkomsten, wanneer heb ik ze nodig?

Je hebt alleen een modelovereenkomst nodig als je als zelfstandige (zzp’er, freelancer) voor een bedrijf werkt. Werk je voor particulieren? Ben jij bijvoorbeeld een schilder of elektricien die alleen bij mensen thuis werkt? Of heb je een winkel? Dan heb je helemaal geen modelovereenkomst nodig! Modelovereenkomsten bestaan dus alleen tussen bedrijven en zzp’ers.

Modelovereenkomsten Belastingdienst

De Belastingdienst heeft ondertussen een hoop modelovereenkomsten op hun website gezet. Hier staat waarschijnlijk ook wel een overeenkomst bij die voor jouw situatie van toepassing is. Kijk op de website van de Belastingdienst en zoek de modelovereenkomst die bij je past.

Je ziet dat sommige stukken in de modelovereenkomsten geel gearceerd zijn. Deze stukken mag je niet aanpassen. De stukken tekst die niet gearceerd zijn mag je wel aanpassen. Zorg wel als je iets aanpast, dat dit nog klopt met de tekst in de gearceerde stukken. Ik leg het even uit met een voorbeeld.

Een van de drie onderdelen is gezag, zoals ik hierboven aangaf. Jouw opdrachtgever is niet jouw baas. Dit betekent bijvoorbeeld ook dat jij als zzp’er meerdere opdrachtgevers mag hebben. Sterker nog, dit moet zelfs. In een van de gele stukken staat daarom ook: Opdrachtgever verklaart zich er uitdrukkelijk mee akkoord dat de zzp’er ook voor andere opdrachtgevers werkzaamheden verricht. Jouw opdrachtgever mag er dus geen probleem mee hebben dat jij nog andere opdrachten ergens doet. Als je dan ergens anders in de overeenkomst zet dat dit wel een probleem is, klopt je overeenkomst dus niet meer.

Overeenkomst ondertekenen

Als jij en je opdrachtgever het eens zijn over de overeenkomst, onderteken deze dan. Als je vervolgens werkt volgens je overeenkomst is er niets aan de hand. Je kunt de overeenkomst gewoon van de website van de Belastingdienst halen, aanpassen en ondertekenen. Je hebt dus geen speciale modelovereenkomst zzp of iets dergelijks nodig.

Hou je aan de overeenkomst

Wat wel belangrijk is: hou je aan de overeenkomst. Hier hoef je niet heel erg krampachtig over te doen, zoals een tijd geleden bijvoorbeeld in RTL Z werd gezegd. Als jij een keer een printje wil maken met de printer van je opdrachtgever, is dat natuurlijk helemaal geen probleem. Het is dan niet zo dat jij ineens minder gezag hebt of iets dergelijks. Maar echt anders werken dan in de overeenkomst staat, kan leiden tot problemen met de Belastingdienst. Volgende week ga ik weer dieper in op de VAR, DBA en modelovereenkomsten. Dan kijk ik hoe het er nu voor staat.

Heb je nog vragen over de VAR of het opstellen van modelovereenkomsten? Stel je vraag in het forum.